Dwa miesiące temu pisałem o staraniach polskich środowisk gospodarczych na rzecz włączenia Polski w prace nad nowymi ramowymi aktami prawnymi dot. działalności w przestrzeni kosmicznej, których opracowanie zainicjował Luksemburg. Jest już odpowiedz Ministra Rozwoju RP w sprawie nowego prawa dot. górnictwa kosmicznego! Poniżej zamieszczam jej kompletną treść.

odpowiedź na interpelację nr 3297
w sprawie przyjęcia przez Polskę nowego prawa kosmicznego
Odpowiadający: podsekretarz stanu w Ministerstwie Rozwoju Adam Hamryszczak
Szanowny Panie Marszałku,

w odpowiedzi na interpelację nr 3297 Pana Posła Pawła Skuteckiego oraz Pana Posła Pawła Szramki w sprawie przyjęcia przez Polskę nowego prawa kosmicznego, uprzejmie proszę o przyjęcie następujących wyjaśnień.

Uprzejmie informuję, iż Ministerstwo Rozwoju docenia rosnącą rolę górnictwa kosmicznego na świecie oraz monitoruje na bieżąco tendencje światowe związane z potencjalnymi możliwościami eksploatowania zasobów naturalnych poza nasza planetą.

W opinii Ministerstwa Rozwoju pierwszym krokiem stanowiącym przygotowanie do wprowadzenia regulacji prawnych umożliwiających prowadzenie eksploatacji ciał kosmicznych jest opracowanie i wejście w życie ustawy o Krajowym Rejestrze Obiektów Kosmicznych (dalej: ustawa o KROK).

Projektowana ustawa o KROK będzie realizować postanowienia Układu o zasadach działalności państw w zakresie badania i użytkowania przestrzeni kosmicznej łącznie z Księżycem i innymi ciałami, Konwencji międzynarodowej o odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez obiekty kosmiczne oraz Konwencji o rejestracji obiektów wypuszczonych w przestrzeń kosmiczną, których stroną jest Polska. Traktaty te zakładają konieczność uregulowania w prawie krajowym następujących kwestii:

  • zasad wyrażania zgody na działalność w przestrzeni kosmicznej przez podmioty krajowe,
  • wyznaczenia organu odpowiedzialnego za nadzór nad tego rodzaju działalnością,
  • zasad prowadzenia krajowego rejestru obiektów kosmicznych (oraz konieczność każdorazowego notyfikowania tych informacji Sekretarzowi Generalnemu Narodów Zjednoczonych),
  • zagadnień dotyczących odpowiedzialności państwa oraz kwestii odszkodowawczych.

Projektowana ustawa będzie przede wszystkim podstawą prawną utworzenia i funkcjonowania Krajowego Rejestru Obiektów Kosmicznych. Celem rejestru będzie ewidencjonowanie obiektów kosmicznych, które rozpoczynają swoją działalność w przestrzeni kosmicznej lub zmieniają właściciela w trakcie działalności kosmicznej na podmiot publiczny lub prywatny znajdujący się na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. Ponadto informacje zawarte w rejestrze będą podstawą do uznania Rzeczpospolitej Polskiej za państwo wypuszczające i rejestrujące, a co za tym idzie odpowiedzialności Rzeczpospolitej Polskiej za ewentualne szkody wyrządzonej przez te obiekty.

Ustawa będzie również regulować kwestie odpowiedzialności skarbu państwa za ewentualne szkody spowodowane prowadzeniem działalności kosmicznej. Zgodnie z obowiązującym prawem międzynarodowym Rzeczpospolita Polska jako państwo wypuszczające i państwo rejestracji ponosi odpowiedzialność międzynarodową za działalność w przestrzeni kosmicznej podmiotów, które zarejestrowały swoje obiekty w Krajowym Rejestrze Obiektów Kosmicznych.

Biorąc pod uwagę wstępny etap prac związanych z realizacją działań w obszarze górnictwa kosmicznego oraz fakt, iż obecnie nie został opracowany dokument określający jego dokładny potencjał, w opinii Ministerstwa Rozwoju obowiązujące regulacje prawne dotyczące polityki kosmicznej wydają się w pełni wystarczające. Na chwilę obecną jedynie Stany Zjednoczone przyjęły ustawę dotyczącą górnictwa kosmicznego. W 2015 roku Senat USA uchwalił ustawę regulującą kwestie własności materiałów wydobywanych z planetoid: H.R.2262 – U.S. Commercial Space Launch Competitiveness Act. Jeden z jej punktów dotyczy kwestii eksploracji surowców naturalnych w kosmosie.

Jednocześnie, Ministerstwo Rozwoju pozostaje w kontakcie z polskimi podmiotami posiadającymi potencjał w zakresie górnictwa kosmicznego oraz wspiera ich starania dotyczące włączenia się w inicjatywę zainicjowaną przez rząd Luksemburga w odniesieniu do zmiany prawa międzynarodowego w ten sposób, aby dawało ono możliwość nabywania prawa własności do surowców naturalnych asteroid. Rząd Luksemburga zaprosił inne kraje do tworzenia międzynarodowej ramy technologicznej i biznesowej na rzecz gospodarczego wykorzystania zasobów z asteroidów.

Należy również podkreślić, że Ministerstwo Rozwoju we współpracy z Polską Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości oraz Ambasadą Polski w Luksemburgu aktywnie wspierają nawiązywanie bezpośrednich kontaktów i realizację wspólnych projektów przez firmy polskie i luksemburskie. W dniu 27 marca 2014 r. polskie i luksemburskie przedsiębiorstwa zaangażowane w projekty Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA) miały okazję do zaprezentowania się i nawiązania kontaktów podczas Poland-Luxembourg Space Industry Day, organizowanego przy ścisłej współpracy z agencją Luxinnovation, luksemburskim Space Cluster, d. Ministerstwem Gospodarki Polski i Luksemburga oraz Polską Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP). Głównym celem spotkania, w którym wzięło udział ponad 65 ekspertów i przedstawicieli przedsiębiorstw z Polski i Luksemburga, było wzajemne zapoznanie się z działalnością polskich i luksemburskich przedsiębiorstw działających w sektorze kosmicznym i nawiązanie pierwszych relacji w celu rozpoczęcia dwustronnych projektów.

W dniu 8 maja 2014 w Warszawie odbyło się Polsko-Luksemburskie Forum Biznesowo – Finansowe. Współorganizatorami Forum były: Izba Handlowa Wielkiego Księstwa Luksemburga, Luxemburg for Business & Luxemburg for Finance, Krajowa Izba Gospodarcza oraz Polska Agencja Informacji i Inwestycji Zagranicznych. W Forum wzięła udział kilkudziesięciu osobowa delegacja luksemburskich przedsiębiorców, instytucji i organizacji gospodarczych oraz ponad 100 polskich przedsiębiorców. Polscy i luksemburscy uczestnicy Forum mogli śledzić dyskusje panelowe na temat możliwości współpracy bilateralnej w obszarze: usług finansowych, ubezpieczeń, logistyki, technologii kosmicznej oraz czystych technologii.

Ponadto, Ambasada Polski w Luksemburgu wspiera obecnie podejmowane przez środowisko związane z górnictwem kosmicznym inicjatywy w tym zakresie.

Uprzejmie informuję, iż polskie firmy i jednostki naukowe z branży kosmicznej posiadają kompetencje w zakresie górnictwa kosmicznego. Aktualnie dostępne technologie nie umożliwiają jeszcze rozwinięcia kompletnego procesu wydobycia i transportu zasobów, a jedynie skupiają się na ich mapowaniu i próbkowaniu. Kompetencje te z biegiem czasu powinny jednak być wzmacniane, miedzy innymi poprzez uczestnictwo Polski w programach opcjonalnych ESA umożliwiających udoskonalanie już istniejących i rozwijanie nowych technologii np. z zakresu robotyki czy systemów autonomicznych. Planowane jest, aby te tematy stanowiły jeden z elementów tworzonej strategii sektora kosmicznego. Opracowanie dokumentu, dla którego przyjęta została robocza nazwa „Narodowa Strategia Kosmiczna” winno swym zakresem wskazywać na główne kierunki działań prowadzące do rozwoju branży kosmicznej w Polsce. Strategia kosmiczna będzie stanowić część Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, która precyzuje działania zarysowane w przyjętym przez Radę Ministrów 16 lutego 2016 r. Planie na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju. Kwestie związane z górnictwem kosmicznym znalazły również odzwierciedlenie w ramach Programu Ramowego UE Horyzont 2020. „Horyzont 2020” wspiera przełomowe technologie, nieodzowne do umacniania innowacji we wszystkich sektorach, w tym w technologiach informacyjno-komunikacyjnych (ICT) i kosmicznych. Kluczowe technologie wspomagające, takie jak zaawansowane technologie produkcyjne i materiały oraz biotechnologia i nanotechnologie, stanowią podstawę nowatorskich produktów: smartfonów, pojemnych baterii, lekkich pojazdów i wielu innych.

Z poważaniem,

Adam Hamryszczak

Podsekretarz Stanu