Przyszłość pracy to gorący temat. Jak się na nią przygotować? Trzyletnie międzynarodowe badanie prowadzone przez The Millennium Project pozwoliło zidentyfikować 93 możliwe działania i ocenić każde z nich. Udział wzięli foresighterzy i eksperci rynku pracy z 50 krajów.
The Millennium Project, największy światowy think tank z 65 oddziałami na całym świecie, wyda niebawem nowy raport Work/Technology 2050: Scenariusze i działania. Będzie on dostępny już 2 września 2019 r. The Millennium Project opracowało w toku swojego badania trzy długoterminowe scenariusze zmian w pracy i technice do 2050 r. Raport, jeden z niewielu tak dogłębnie analizujących przyszłość pracy, zawiera też ocenę 93 działań, które można podjąć w odpowiedzi na dzisiejsze zmiany oraz wyprzedzając te, które możemy przewidzieć.
Jaka przyszłość pracy pod naporem nowych technologii?
Lista analizowanych działań jest wynikiem 30 warsztatów przeprowadzonych w 20 krajach. Uczestniczyli w nich przedstawiciele pracodawców, nauki, instytucji rynku pracy oraz związków zawodowych. Celem tych warsztatów było zidentyfikowanie najlepszych strategii w celu rozwiązania problemów poruszonych w scenariuszach. W toku warsztatów rozważano przyszłość pracy przez pryzmat trzech scenariuszy. Działania i cele w ramach tych strategii oceniliśmy metodą delficką w toku pięciu międzynarodowych paneli eksperckich. Eksperci wypowiadali się na temat wykonalności oraz skuteczności analizowanych działań, które mają na celu zapobieżenie nadciągającym katastrofom. Mogą również zmienić Świat na lepsze.
Pragmatyczna analiza możliwych przyszłości, dostępnych wyborów i ich konsekwencji. To naprawdę pobudziło moją wyobraźnię
Vint Cerf, pionier Internetu
Rozszerzają się różnice w dochodach, wzrasta koncentracja bogactwa, wzrost gospodarczy bez miejsc pracy wydaje się nową normą. Zwrot z inwestycji w kapitał i technologię jest dziś zazwyczaj lepszy niż praca. W miarę wzrostu kosztów pracy, spadku kosztów SI i robotów, spodziewamy się wzrostu stopy bezrobocia przy produkcji i usługach. Co robić?
Przyszłość pracy zbadana metodycznie
W ramach The Millennium Project dokonaliśmy przeglądu ponad trzydziestu raportów o „przyszłości pracy”. Ustaliliśmy, które pytania nie zostały jeszcze zadane, a na które odpowiedzi udzielono w sposób niewystarczający. Stanowiło to podstawę do opracowania kwestionariusza (określanego jako Real-Time Delphi lub RTD). Z jego pomocą nasi międzynarodowi eksperci udzielali odpowiedzi na te nowe i istotne pytania. Wyniki wykorzystaliśmy do stworzenia trzech projektów scenariuszy rozwoju techniki i pracy do 2050 r. Scenariusze to alternatywne historie, które pokazują związek świata w 2050 r. z teraźniejszością. Wykazują też konkretne powiązania przyczynowo-skutkowe. Każdy scenariusz został poddany krytycznej ocenie przez międzynarodowe panele foresighterów i odpowiednich ekspertów wybranych przez oddziały The Millennium Project na całym świecie. Polski warsztat w ramach tego projektu odbył się w 2017 r. w partnerstwie z Instytutem Pracy i Spraw Socjalnych oraz UKSW. Miniraport z tego warsztatu można już dziś pobrać z sekcji Publikacje na naszej stronie.
Ostateczne scenariusze zostały przedyskutowane przez uczestników warsztatów krajowych w celu określenia, co ich kraje powinny zrobić, aby rozwiązać problemy, na które narażone są scenariusze. W warsztatach uczestniczyły grupy dyskusyjne dla rządu, biznesu i pracy, edukacji i nauki, kultury i sztuki oraz środowisk naukowych i technologicznych. Setki sugestii zebranych w ramach około 30 warsztatów zostały wydestylowane do 93 konkretnych działań. Zostały one następnie przedłożone do oceny ich wykonalności i skuteczności ekspertom. Oceny formułowano z wykorzystaniem kwestionariuszy delfickich.
Co zawiera raport
Raport Praca/Technologia 2050: Scenariusze i działania zawiera pełny tekst trzech scenariuszy oraz stronę z poglądami na temat każdego z 93 działań. „Dla tych, którzy poważnie myślą o przyszłości pracy i technologii, ten raport jest kopalnią złota”, powiedział Jerome Glenn, dyrektor generalny The Millennium Project. „Uważamy, że jest to najszersza, najgłębsza, najbardziej międzynarodowa, długofalowa ocena strategii ukierunkowanych na przyszłe przemiany pracy i technologii. Przyznaję, że nie ma mowy, aby każdy rząd przyjął do wdrożenia wszystkie 93 działania. Ale im więcej z nich jest wdrażanych, tym płynniejsze będzie nasze przejście do następnego wieku”.
Konkretne rekomendacje – dla rządów, firm, badaczy i aktywistów
Wśród 93 działań wydestylowanych z warsztatów znalazły się m.in:
- Założenie wyspecjalizowanych agencji zajmujących się foresightem technologicznym i oceną technologii. Wesprą one organy władzy ustawodawczej i wykonawczej w zakresie wiedzy o technologiach przyszłości i ich możliwym wpływie.
- Rząd, biznes i związki zawodowe powinny współpracować w celu stworzenia modeli uczenia się przez całe życie. Przydadzą się w tym prognozy i wizje przyszłego popytu na umiejętności i programy szkoleniowe.
- Równolegle z edukacją STEAM stworzymy hybrydowy system samoregulującego się uczenia się opartego na poszukiwaniu informacji. Poprawi to możliwości samorealizacji, kreatywności, krytycznego myślenia i relacji międzyludzkich przy użyciu nowych narzędzi SI.
- Stworzenie międzynarodowych standardów dla wąskiej i ogólnej Sztucznej Inteligencji wraz systemami zarządzania nią. Pozwoli to egzekwować bezpieczeństwo rozwoju tych technik (być może na podobieństwo Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej – MAEA).
- Opracować alternatywne prognozy przepływów pieniężnych modelujące możliwość wprowadzenia powszechnego dochodu podstawowego. Trzeba sprawdzić, czy/kiedy może on być zrównoważony finansowo.
- Robić więcej memów na temat przyszłości pracy aby pomóc w kulturowym przejściu do nowych form ekonomii i pracy 🙂
- Pracować nad osobistymi bliźniakami cyfrowymi AI lub awatarami. Będą one w stanie dopasować umiejętności i zainteresowania ludzi do możliwości uzyskania dochodu na całym świecie, co pozwoli na rozwój samozatrudnienia.
- Zmienić systemy kształcenia/uczenia się bardziej w kierunku opanowania umiejętności niż opanowania zawodu.
- Badać transformację kulturową i rozważać możliwe zmiany w umowie społecznej co do założeń systemu ubezpieczeń społecznych.
W raporcie zawarliśmy przesłanie, że ponieważ wszystko co dotyczy pracy i techniki wydaje się coraz bardziej złożone, uzasadnione jest założenie, że działania mające na celu rozwiązanie tego problemu również będą złożone. Końcowa myśl raportu zachęca odbiorców w kręgach rządowych do działania.
Być może nie będziemy musieli podjąć wszystkich 93 działań ocenianych przez międzynarodowe panele, ale musimy zrobić więcej niż tylko wprowadzić STEM do większej liczby systemów edukacyjnych.
