Ekstrapolacja trendów może być zawodna w nowych realiach

Wykorzystanie energii jądrowej w celach wojskowych było przełomem, który uświadomił zarówno elitom politycznym, jak i szerokim masom jak niespodziewany i kolosalny wpływ na politykę mogą mieć odkrycia naukowe i postępy techniki. Asymetria sił, którą przyniosła bomba atomowa była bezprecedensowa. Tym głębszym wstrząsem dla społeczeństwa amerykańskiego, które poznało atom jako środek zakańczania wojny była wiadomość, że ktoś jeszcze opanował jego siłę, a mianowicie ZSRR. Wybuchła czerwona panika. U schyłku lat 40. XX w. również analitycy i doradcy strategiczni, w tym badacze z amerykańskiego think-tanku wojskowego RAND słusznie rozpoznali, że rozpoczął się okres w którym klasyczne metody przygotowywania tego co nam przyniesie jutro, takie jak ekstrapolacja dotychczasowych trendów, mogą być zawodne w nowych o wiele bardziej chaotycznych realiach. Poszukiwania nowych metod prognozowania i analizy systemowej stały się jednym z priorytetów RAND-u.

Zdolności predykcyjne grup eksperckich

W Stanach Zjednoczonych badania ankietowe były wówczas techniką darzoną wielkim zaufaniem, ze względu na skuteczność w badaniu opinii i wcześniejsze sukcesy w przewidywaniu wyników wyborów. Pokładano w nich wielkie nadzieje, jednak próby określenia opinii społecznej, a przewidywania nadchodzących zdarzeń i ich efektów mają inną charakterystykę. Jedną ze strategii zaproponowanych przez think-tank oparto wprost na wiedzy ekspertów, którzy jako nieliczni w czasach niepewności byli w stanie ze względu na wiedzę i intuicję nawigować w zimnowojennych realiach. W styczniu 1948 roku przeprowadzono serię eksperymentów, aby przetestować zdolności predykcyjne grup eksperckich. Badacze nie pokusili się jeszcze wtedy o nazwanie zastosowanej metody nowością, jednak posiadające rzeczywiste proceduralne różnice w stosunku do klasycznych badań.

Nowa metoda badawcza

Na początku lat 50. XX w. RAND-owscy eksperci T.J. Gordon i O. Helmer przedłożyli propozycję nowej metodologii, która miała być bardziej adekwatna do nowej sytuacji. Nazwali ją  metodą delficką. Po kilku latach wykorzystywania w zamkniętych projektach i po publikacji w 1964 roku raportu Report on a Long-Range Forecasting Study zaczęła zyskiwać na popularności ze względu na jej przydatność zarówno dla osób kreujących polityki publiczne jak i biznesu. Metoda delficka opiera się na starannie zaprojektowanym procesie. Zbieranie ankiet lub przeprowadzanie wywiadów z ekspertami przeplata się w niej z opartym na sprzężeniu zwrotnym dostarczaniem respondentom informacji o aktualnych wynikach. Klasyczne badanie delfickie jest prowadzone korespondencyjnie. Zaletą tego klasycznego podejścia jest ograniczenie wpływu grupy na eksperta, który pojawia się na przykład w klasycznej burzy mózgów. Pozwala ono praktycznie wyeliminować skutki wzajemnego przekonywania się ekspertów do jednego stanowiska. Z drugiej strony jednak pozwala ekspertom uzasadnić ich opinię innym specjalistom o skrajnych opiniach.

Obecnie jednak w coraz większym stopniu korzysta się z internetowych platform – narzędzi wykorzystujących metodę delficką – pozwalających usprawnić proces badawczy i oferujących dodatkowe korzyści i zastosowania, między innymi w zakresie podejmowania decyzji czy uzyskiwania konsensusu. W tym wypadku szuka się jednak możliwości komentowania i przekonywania się do stanowiska większości.

Zebrane wyniki pozwalają określić rok oraz kwartał w którym może mieć miejsce omawiane za pomocą opisywanej metody wydarzenie, jak i jego prawdopodobieństwo. W zależności od tematyki badania może ona skutkować prognozą w różnych horyzontach czasowych. Im jest on krótszy tym prognoza jest dokładniejsza, jednak dobrze dobrany zespół może sporządzić prognozę nawet 50 najbliższych lat. RAND-owscy eksperci od czasów pierwszego zastosowania tej ciągle rozwijanej metody pozwolili Stanom Zjednoczonym Ameryki przygotować się na rozwój technologii, zmiany na rynku jak i w stosunkach międzynarodowych. 

Zastosowania metody Delphi

Metoda ta może posłużyć do zbudowania obrazu przyszłości, pomocnego w tworzeniu adekwatnej strategii, polityki publicznej, czy biznesplanu. Poprzez prognozy ekspertów, istnieje możliwość przygotowania się na wydarzenia które mogą nastąpić i zmienić warunki funkcjonowania w rzeczywistości. Z usług instytucji badawczych mających w swoim zakresie usług tę metodę korzystają zarówno podmioty państwowe, organizacje branżowe jak i firmy prywatne, co pozwala im na zdobycie wiedzy o szansach i ryzykach jakie może przynieść dla nich przyszłość. Dokładność obrazu przyszłości zależy jednak od wielu wyborów. Mogą na nią wpłynąć zarówno wybrani eksperci, jak i wybory dokonane podczas projektowania badania.

Warto zapoznać się z:

Przykład narzędzia do badań wykorzystującego metodę delficką firmy 4CF

Przykład badania metodą delficką dotyczący przyszłości Grupy Wyszehradzkiej

Foresight w nowym świecie biznesu

Bibliografia:

AUTOR: Mateusz Wyrzykowski